Taşıt Güvenliği

Aktif Güvenlik Önlemleri

Aktif güvenlik sistemleri sürücünün kazadan kaçınabilmesi için taşıtta bulunur. Herhangi bir kaza öncesinde, kazadan korunmak için devreye giren veya devrede olan güvenlik elemanlarıdır.

Araç bakımının ve muayenesinin düzenli olarak yapılması halinde bu önlemler yaşam kurtarıcıdır. Önlemler şu başlıklar altında özetlenebilir:

Sürüş güvenliği için:

Süspansiyon sistemleri, frenleme sistemleri ve direksiyon sistemleri geliştirilmiştir.

Süspansiyon sistemleri, lastikle yol arasındaki sürtünmeyi en üst seviyeye çıkarır. Bu, sürüş dengesi ve dönüşler için çok önemlidir.

Direksiyon sistemleri, taşıtın kolay ve güvenli olarak yönlendirilmesini, direksiyon serbest bırakıldığında da tekerleklerin tekrar düz duruma gelmesini sağlayabilmektedir. Yönlendirme kararlılığının devamını sağlamak için dört tekerlekten yönlendirme de sağlanmıştır.

Frenleme sistemleri, normal kullanımda servis frenleri taşıtı güvenli ve düzgün bir şekilde yavaşlatmak veya durdurmak üzere kullanılır. Frenler, kaza riski olan durumlardaki panik frenlemesi durumlarında, taşıtı en kısa mesafede, doğrultu ve yönlendirme kararlılığı kaybolmadan durdurabilmelidir. Günümüz teknolojisiyle üretilen araçlarda, tekerlek kilitlenmesini önleyici sistemler (örneğin, ABS) kullanılmaktadır. Bu sistemle kaygan yüzeylerde bile acil frenleme dahil, mümkün olan en kısa mesafede, doğrultu ve yönlendirme kararlılığı kaybolmadan başarılabilmektedir. ABS sisteminin geliştirilmesiyle, çekiş kontrol yeteneği (anti-spin) de kazandırılabilmekte ve herhangi bir veya bir çift tekerleğin (ön veya arka) çekiş sırasında kayması halinde, kayan tekerlek veya tekerleklerin frenlenerek, kaymalarının en aza indirilmesi sağlanabilmektedir.

Şartlara bağlı güvenlik:

Araçtaki titreşim, gürültü ve iklim koşullarına bağlı olarak, taşıt içindeki hava koşullarını düzenlemek üzere geliştirilmiştir.

Taşıtlardaki gürültünün azaltılması çalışmaları, bir yandan daha sessiz çalışan elemanların geliştirilmesi ve gürültü kaynaklarının izolasyonunu (örneğin motorun ses yalıtıcı kılıf içine alınması), diğer yandan da gürültünün yalıtkan veya ses önleyici malzemelerle sönümlenmesi konularında olmaktadır.

Günümüzde, iklimlendirme (air conditioning) sistemleri kullanılarak, sürücü ve araçtaki yolcuların bu koşullardan olumsuz yönde etkilenmeleri önemli ölçüde giderilmiştir.

Duyulara bağlı güvenlik:

Sürücü, kendisine çevreden sürekli ve kararlı bir biçimde ve genellikle görsel yolla gelen uyaranlar-bilgi akışı içerisinde taşıtı kullanmak durumundadır.

Uyaranlar:

• Ses uyarı elemanları
• Doğrudan veya dolaylı görüş

Duyulara bağlı güvenliği iyileştirmek üzere, taşıt üzerinde çalışmalar yapılmıştır. Aydınlatma ve ışıklı uyarı ekipmanlarından olan farlar, sinyaller, fren lambaları, sis farları, park lambaları, cam ve far silecekleri, vb. ile ses uyarı elemanları, güvenlik standartlarına uygun olmalıdır.

Kullanım güvenliği:

Sürücünün yükünü azaltmak ve yüksek dereceli sürüş güvenliği için sistemler geliştirilmiştir. Bu konuda güvenli takip mesafesinin korunması için 'oto radar sistemi' geliştirilmiştir. Radar ışınları çok kısa bir sürede gidip geldiğinden, sistem öndeki taşıtın hızındaki ani değişikliği algılayabilmekte ve frenlemeyle buna uygun yavaşlama sağlamaktadır. Koşullar bilgisayarın başa çıkamayacağı kadar çok riskli hale geldiğindeyse, sürücüyü frenleme yapması için uyarmaktadır.

Sürücü mahallinde yer alan kontrol elemanlarının en uygun biçim ve konumda tasarlanması ve bunun sonucunda taşıtın kolay kumanda edilmesiyle mümkündür.

Pasif Güvenlik Önlemleri

Pasif güvenlik, bir kazayla karşılaşılması durumunda, kazanın olumsuz sonuçlarını olabildiğince azaltmak amacıyla yapılan bütün yapısal ve tasarımsal özellikleri kapsamaktadır. Pasif güvenliği aşağıdaki alt başlıklarda incelemek mümkündür.

Dış güvenlik

"Dış güvenlik" terimi, taşıt tarafından çarpılan yayalar, bisiklet ve motosiklet sürücülerinin yaralanmalarını en aza indirmek için taşıta kazandırılması gereken tüm tasarım özelliklerini kapsar. Dış güvenliği belirleyen başlıca faktörler:

Taşıt gövdesinin deformasyon davranışı ve taşıtın dış biçimi; buradaki temel amaç, taşıtın dış kısmının çarpışmayı en aza indirecek biçimde tasarlanmasıdır. Örneğin, gizlenmiş kapı kolları, katlanabilir yan aynalar, esnek tamponlar, vb.

İç güvenlik

"İç güvenlik" terimi, bir kaza durumunda, taşıtın içindeki kişilere etki eden ivme ve kuvvetleri en aza indirecek, onlara yeterince hayati hacim sağlayacak ve kazadan sonra onları taşıtın dışına çıkarmada kritik öneme sahip elemanların çalışmasını garanti edecek önlemleri kapsar. Sürücü ve yolcu sınırlama sistemlerinin amacı, çarpışma anında sürücü ve yolcunun aracın iç parçalarına çarpmasını engellemek ve herhangi bir dış ve iç yaralanmaya sebebiyet vermemek üzere hareketlerini sınırlamaktır. Bu amaçla, özellikle elastiki ve plastik uzama kapasiteli modern emniyet kemerleri ve bunlarla birlikte hava yastıkları kullanılmaktadır.

Taşıt içindeki kişilerin güvenliğini etkileyen önemli faktörler şunlardır:

• Taşıt gövdesinin deformasyon davranışı
• Yolcu kabininin dayanımı, çarpışma sırasında ve sonrasındaki hayati hacmin büyüklüğü
• Engelleme sistemi
• Çarpma alanları (taşıtın iç kısmı)
• Direksiyon sistemi
• Taşıt içindekilerin kurtarılması
• Yangından korunma